dodaq

dodaq
is.
1. Ağız kənarlarını təşkil edən iki mütəhərrik dəri-damar büküklərindən hər biri. Adamın iki dodağı olur. Alt dodaq. Üst dodaq. Nazik dodaq. – <Əhməd:> Qara saçları, eşqlə dolu uzun kirpikli gözləri, ərəbi burnu, hamısından artıq gözəl balaca ağzı, qırmızı dodaqları mənim xoşuma gəldi. T. Ş. S..
2. Bir şeyin (qabın və s. -nin) kənarı, qırağı. Banka dodağına qədər doludur. // Məc. mənada. Dənizin dodaqları torpağı öpən yerdə; Bir qul kimi bağlanmış; Sahillərə ana yurdu; Badam gözlü çinlilərin. R. R.. // Bəzən çiçəklərin dodaq şəklində olan bölüklərinə deyilir.
3. Müxtəlif alətlərin tutucu, sıxıcı hissəsi (bu mənada ancaq cəm şəklində işlənir). Məngənənin dodaqları.
◊ Dodağı qaçmaq – bax dodaqları qaçmaq. <Sarxan> gələndə ən qaşqabaqlı adamların da dodağı qaçırdı. M. İ.. Əziz gülümsündü, qızın da dodağı qaçdı. Ə. Vəl.. Dodağı yer süpürmək – bax dodağı yerlə getmək. Dodağı yerlə getmək – küs- mək, incimək, çox pərt olmaq, qaşqabağını sallamaq. Sadıq kişinin qaşları çatılmışdı. Dodağı da yerlə gedirdi. M. Hüs.. Dodağını büzüşdürmək – bax dodaq büzmək 2-ci mənada. Dodağını dişləmək – birdən bir şey yadına düşmək, xatırlamaq. Ayna dodaqlarını dişlədi. Ə. M.. Dodağını sallamaq – küsmək, qaşqabağını tökmək, acıq eləmək, pərt olmaq. <Mirzə> dodağını sallamışdı. M. C.. Dodağının altında – bax dodaqaltı. Bahadır dərindərin fikirdə ikən, Novruz dodağının altında oxuyurdu. . N. N.. Rəna dodağının altında mırıldandı. . . S. R.. Dodağının altından gülmək – istehza etmək, istehza yolu ilə gülümsəmək, qımışmaq. Dodağının altından söylənmək – mırtıldanmaq, deyinmək, donquldanmaq. Dodaq büzmək, dodağını (dodaqlarını) büzmək – 1) narazılıq göstərmək; 2) istehza etmək. Qoca kəndli gülərək bu sözə dodaq büzdü; Əmniyyə rəisini başdan-ayağa süzdü. S. Rüstəm; 3) ağlamsınmaq, kövrəlmək, doluxsunmaq. Uşağa acıqlandım, dodağını büzdü; 4) naz əlaməti olaraq dodaqlarını büzmək; gülümsünmək. Kiçikbəyim albalı rəngli dodaqlarını xoş bir əda ilə büzdü. Ç.. Dodaq çuxuru – üst dodağın ortasında burunun qabağındakı batıq yer. Üst dodağın çuxuru iki bığın arasıdır. Dodaq sallamaq – küsmək, qaşqabağını tökmək, acıq eləmək, pərt olmaq. Dodaqdodağa – dodaqlarını bir-birinə yapışdıraraq. <Əşrəf Rozaya:> . . Ətrafımızdakı çiçəklərin dodaq-dodağa öpüşməsi nə qədər munis, nə qədər şairanə. H. C.. Dodaq-dodağa vermək – ağız-ağıza vermək. Dayan, mən də çıxım evdən bağçaya; Ötək verib dodaq-dodağa, bülbül! M. R.. Dodaqları ağarmaq – bir hadisənin təsiri nəticəsində dodaqlarının qanı qaçmaq, dodaqları bozarmaq. Dodaqları altında – bax dodaqaltı. Mixail baba dodaqları altında mırıldanaraq kürkünü başına çəkdi. S. S. A.. Dodaqları büzülmək – 1) narazılıq, xoşnudsuzluq ifadə etmək. Qadın o saat dəyişildi, gözəl dodaqları büzüldü, qaşları qalxdı, üzündə bir xoşnudsuzluq ifadəsi duyuldu. Çəmənzəminli; 2) ağlamsınmaq. Dodaqları qaçmaq – gülümsünmək. Muradın dodaqları qaçdı. Üzündə bir gülümsəmə əlaməti vardı. S. H.. Dodaqlarını çeynəmək – qəzəb əlaməti olaraq dodaqlarını gəmirmək. Nadir yumruğunu qaldırıb, bütün gücü ilə dizinə vurdu. Dodaqlarını çeynəməyə başladı. B. T.. Dodaqlarını sallamaq – bax dodağını sallamaq. <Kosa> sustalaraq çarpayının yanında dayanmış, əlini qoynuna qoymuş, dodaqlarını sallamış, mat-mat tamaşa edirdi. S. R.. Alt dodağı yer süpürmək – bax dodağı yerlə getmək. Xanpəri . . qozaların eyni vaxtda açılmayacağını fikirləşdikcə alt dodağı yer süpürürdü. Ə. Vəl.. Nə dil bilsin, nə dodaq – bax dil 1.

Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti. 2009.

Игры ⚽ Нужно сделать НИР?

Look at other dictionaries:

  • dil-dodaq — top. Ağızdakı dil və dodaqlar. ◊ Dil dodağı kilidlənmək – danışmağa qüdrəti olmamaq, lallaşan kimi olmaq. Əsir dinmir, kilidlənmiş sanki dili dodağı. Ə. Cəm.. Dil dodağı qurumaq – 1) bərk susamaq; 2) təəccüb, heyrət içində qalıb danışa bilməmək,… …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • lalədodaq — sif. şair. Dodaqları lalə kimi qırmızı. Bu evlər, lalədodaq kəndli qızları, hamısı <Əsgərə> məxsus idi. S. Rəh …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • yekədodaq — sif. Dodaqları böyük, enli olan. Yekədodaq adam …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • qönçədodaq(lı) — sif. Dodaqları qönçə kimi gözəl, zərif. Ucaboylu, incəbelli, qönçədodaqlı . . qız utanaraq, qumral saçlarını üzünə örtüb, ürkmüş maral kimi evə qayıdır. H. S …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • şifah — ə. dodaq …   Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında islənən ərəb və fars sözləri lüğəti

  • şəfə — ə. dodaq …   Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında islənən ərəb və fars sözləri lüğəti

  • Diamonds as an investment — An uncut diamond, not showing the prized optical properties of cut and polished versions. Contents 1 History 2 Price …   Wikipedia

  • cam — f. 1) şüşə; 2) qədəh, piyalə; 3) kasa. Cami Cəm(şid) Cəmşidin camı (İran şahı Cəmşidin dünyadakı bütün şey və hadisələri göstərən qədəhi); cami ləb «dodaq qədəhi» şərab qədəhi kimi dodaq; cami səfai saf cam …   Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında islənən ərəb və fars sözləri lüğəti

  • büzmək — f. 1. Daraltmaq, yığıb sıxmaq, yığmaq. Kisənin ağzını büzmək. 2. Paltarın, parçanın və s. nin bir yerini yığıb tikmək, qatlaya qatlaya tikib daraltmaq. ◊ Ağzını büzmək – bax ağız. Dodaq büzmək – bax dodaq …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • ləb — is. <fars.> klas. şair. Dodaq. Hər zaman düşəndə ləbləri yada; Tökülür gözümdən qanlar, əfəndi! M. P. V.. Ver şəfa ləbindən, yazığam, mənə; Zəhri fərağında ağulanmışam. Q. Z.. Ləb tərpətmək – dodaq tərpətmək; dinmək, danışmaq. Dedilər ki,… …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”